Paper 1 Yönlendirmeli Edebi Analiz: Şiir
Şiir çözümlemesi Paper 1’da öğrencilerin zorlandıkları ve korktukları bir çalışma olmuştur. Öte yandan şairin ne demek istediğini anlamaya başlayan ve kelimelerin ardını gören öğrenciler ise düz yazı yerine şiir türünü tercih etmektedirler.
Yazının ilerleyen kısmında paylaştığımız çözümleme ögelerine dikkat ederek bir şiirde hangi unsurlara bakmanız gerektiğini daha iyi anlayabilirsiniz.
MACERA
Orhan VELİ
Küçüktüm, küçücüktüm,
Oltayı attım denize;
Bir üşüşüverdi balıklar,
Denizi gördüm.
Bir uçurtma yaptım, telli duvaklı;
Kuyruğu ebemkuşağı renginde;
Bir salıverdim gökyüzüne;
Gökyüzünü gördüm.
Büyüdüm, işsiz kaldım, aç kaldım;
Para kazanmak gerekti;
Girdim insanların içine,
İnsanları gördüm.
Ne yârdan geçerim, ne serden;
Ne denizlerden, ne gökyüzünden ama...
Bırakmıyor son gördüğüm,
Bırakmıyor geçim derdi.
Oymuş, diyorum, zavallı şairin
Görüp göreceği.
Çözümleme
Şair: Orhan Veli
Şiir Kişisi: Geçim dersi içinde olan bir şair
Şiirde Duygu: İlk bölümde bir sevinç ve mutluluk ikinci bölümde karamsarlık ve bunun nedeni de kaygı, keder ( yaşam mücadelesi)
Şiirde Tema/Konu/Anafikir:
- Geçim sıkıntısı, yoksulluk, işsizlik,
- Bir insanın yaşamı boyuncu farklı dönemlerde yaşama dair hisleri
- Yoksulluğun ve işsizliğin bireyin yaşamında yol açtığı umutsuzluk karamsarlık hissi okura duyumsatılmaya çalışılmış.
- Çalışma hayatının zorlukları ve yetişkinlerin dünyasının acımasızlığı
- Şiir kişisinin yaşama dair bir umudu olsa da yaşamayı sevmek istese de yoksulluk nedeniyle bu duyguları yaşayamamsının verdiği hüznü yansıtır.
- Bireyin yetişkinlikte hissettiği çaresizlik ve sıkışmışlık hissi de şiirde yansıtılır.
Şiirde Duyular: Görsel imgeler çocukluğa ait, gökyüzü, deniz, balık
İmgeler: Deniz, gökyüzü
Şiirde Yapı: Şiir yapıca dört bölümden oluşsa da içerik açısından bakıldığında şairin şiiri çocukluk ve yetişkinlik olarak iki bölümde kurguladığı görülür.
Şiir serbest ölçü ile yazılmış,
Şiirde Ton ve Atmosfer
ilk iki bölümde neşeli bir atmosfer, ikinci bölümde ise daha karamsar ve melankolik bir atmosfer hakimdir.
Şiirde Başlık Seçimi
Macera: Yaşamın kişiye hissettirdiği duyguları sembolize eder. Şiir boyunca bir kişinin hayatı boyunca hissettiklerini kasteder.
Şiirde Olay (Varsa): Olayların sıralanması ve anlam açısından incelenmesi gerekir.
Paper 1 Örnek Yazı
Orhan Veli Kanık'in "Macera" Şiirine İnceleme
Orhan Veli Kanık, Türk şiirinin Garip akımının öncülerinden biridir. "Macera" şiiri, Kanık'ın en bilinen şiirlerinden biridir ve ilk bakışta basit bir dille yazılmış gibi görünse de, derin ve karmaşık bir tematik yapıya sahiptir. Bu analizde, "Macera" şiirini incelenecek ve şiirin ana fikri, teması, kullanılan dil ve imgelemi, yapısal özellikleri ve tonu analiz edilecektir.
"Macera" şiiri, bir insanın yaşamının farklı dönemlerinde yaşadığı duyguları ve deneyimleri anlatan bir şiirdir. İlk iki bölümde çocukluğun masumiyeti ve neşesi ön plana çıkar. Şair, oltayla balık tutma ve uçurtma uçurma gibi basit aktiviteler aracılığıyla çocukluğun saf sevincini anlatır. Üçüncü ve dördüncü bölümlerde ise şair, yetişkinliğe adım attığında karşılaştığı zorlukları ve sıkıntıları dile getirir. İşsizlik, geçim derdi ve sorumluluklar, şairin neşesini ve umudunu söndürür.
"Macera" şiirinde kullanılan dil, sade ve anlaşılır bir dildir. Şair, günlük hayattan kelimeler ve imgeler kullanarak şiirini her yaştan okur için erişilebilir hale getirir. Şiirde kullanılan imgeler, şiirin temasına ve duygusuna katkıda bulunur. Örneğin, "deniz" ve "gökyüzü" imgeleri, çocukluğun özgürlüğü ve sınırsızlığını simgeler. "Balık" ve "uçurtma" imgeleri ise çocukluğun masumiyetini ve neşesini temsil eder.
"Macera" şiiri, dört bölümden oluşmaktadır. Her bölüm, farklı bir duygu ve deneyimi anlatır. Şiirin ilk iki bölümü, kısa ve öz cümlelerle yazılmıştır ve bu da şiire neşeli ve akıcı bir ritim kazandırır. Üçüncü ve dördüncü bölümler ise daha uzun ve karmaşık cümlelerle yazılmıştır ve bu da şiirin tonunu daha karamsar ve hüzünlü hale getirir.
"Macera" şiirinin tonu, şiirin temasına ve duygusuna göre değişir. İlk iki bölümde neşeli ve umutlu bir ton hakimdir. Üçüncü ve dördüncü bölümlerde ise daha karamsar ve hüzünlü bir ton hakimdir. Şiirin genel atmosferi, yaşamın iniş çıkışlarını ve her aşamada farklı duygular yaşandığını yansıtır.
"Macera" şiiri, sadece bir insanın yaşamının farklı dönemlerini anlatan bir şiir değildir. Aynı zamanda, yaşamın gerçekleri ve zorlukları karşısında bireyin yaşadığı duygusal değişimleri de anlatan bir şiirdir. İlk iki bölümde, çocukluğun masumiyeti ve neşesiyle dolu bir dünya tasvir edilir. Bu dünya, "küçücük", "olta", "uçurtma", "kuyruğu ebemkuşağı renginde" gibi kelimeler ve imgelerle betimlenir. Bu kelimeler ve imgeler, okurda neşe, özgürlük ve sınırsızlık duyguları uyandırır.
Üçüncü ve dördüncü bölümlerde ise bu masum dünya yerini yetişkinliğin gerçeklerine bırakır. "Büyüdüm", "işsiz kaldım", "aç kaldım", "para kazanmak gerekti" gibi kelimeler, okurda karamsarlık, endişe ve umutsuzluk duyguları uyandırır. Şair, bu bölümlerde yetişkinliğin getirdiği sorumlulukların ve zorlukların bireyin ruhunda nasıl bir etki yarattığını gösterir.
"Macera" şiiri, okuru yaşamın gerçekleri ve zorlukları karşısında düşünmeye ve sorgulamaya teşvik eder. Şiir, çocukluğun masumiyetinin yetişkinliğin gerçekleriyle nasıl karşı karşıya kaldığını ve bu durumun bireyde nasıl bir etki yarattığını gösterir. Bu açıdan bakıldığında, "Macera" şiiri sadece bir şiir değil, aynı zamanda bir hayat dersi niteliğindedir.
Orhan Veli Kanık'ın "Macera" şiiri, sade bir dille yazılmış olmasına rağmen, derin ve karmaşık bir tematik yapıya sahiptir. Şiir, çocukluğun masumiyetinin yetişkinliğin gerçekleriyle nasıl karşı karşıya kaldığını ve bu durumun bireyde nasıl bir etki yarattığını gösterir. Şiirde kullanılan dil, imgelem, yapısal özellikler ve ton, şiirin temasına ve duygusuna katkıda bulunur. "Macera" şiiri, Türk şiirinin en önemli şiirlerinden biridir ve her yaştan okur tarafından beğenilen bir şiirdir.
Önemli Not: Bu yazı ve içerik yapay zeka tarafından oluşturulmuştur.
Bu yazı tavsiye niteliğindedir. Ödev olarak kullanılamaz ve son karar ders öğretmeninize aittir.